Badnji dan: Simbolika i običaji

badnji dan simbolika i obicaji

Pravoslavni vjernici, čija crkva poštuje stari julijanski kalendar, Božić, rođenje Isusa Hrista, proslavljaju sutra, 7. januara.

Božić označava trenutak promjene u prirodi, završetak ciklusa koji je trajao godinu dana i početak novog vegetacionog perioda. Posljednji dan prije Božića i ujedno posljednji dan božićnog posta je Badnji dan.

Badnji dan je dan posta i za one pravoslavce koji inače ne poštuju stroga pravila posta, doduše malo manje stroža od pravila tokom ostalih postova.

Danas, a u nekim krajevima i prethodnih dana, neko od ukućana odlazi u šumu i donosi granu mladog cerovog ili hrastovog drveta, takozvani Badnjak.

badnji dan

Badnjak se u kuću unosi na Badnje veče. Jednim dijelom se nekada ložila vatra, a kada pregori, on se nosio u štale i torove, dok se drugi dio čuvao za položajnika, koji bi ga palio na sam dan Božića.

Ovaj običaj se i danas negdje poštuje, a u gradskim sredinama badnje drvce ili grančica se kupuje na pijaci, unosi se u kuću čak i dan-dva ranije. Mnogi ga kite prijesnim ili suvim voćem i bombonama, a ispod njega stavljaju poklone za najdraže.

Danas se u urbanim sredinama spaljivanje badnjaka obavlja, uglavnom, paljenjem par listova hrasta u pogodnom prostoru. U novije vrijeme praktikuje se kolektivno slaganje badnjaka ispred crkve gdje se kućni badnjak spaljuje na velikom badnjaku.

badnjak

Slama (simbolizuje slamu na kojoj je rođen Isus Hrist i njenim unošenjem u dom se unosi Božji blagoslov) sastavni je dio obilježavanja Badnje večeri. Po starim običajima unosila se u kuću zajedno sa badnjakom i rasprostirala se po podu ispod stola, gdje je stajala sve vrijeme Božića.

U mnogim krajevima na njoj se i večeralo za Badnje veče. Danas je u urbanim sredinama slama simbolično privezana crvenim koncem za badnjak.

Na Badnji dan se priprema posna večera, uz orašaste plodove i sušeno voće, kompot, posne štrudle i sitne kolače. Na stolu je i ono žito koje je natopljeno u vodu na Nikoljdan, kao pokazatelj početka novog vegetacionog perioda i novog života.

Prema običaju, onaj ko se tokom godine sa nekim posvađao, na Badnji dan sa njim treba da se pomiri, te da se vrate sve pozajmljene stvari.