Ortopedija vilica (ortodoncija) je grana stomatologije koja se bavi prevencijom, dijagnostikom i terapijom nepravilnosti zuba, vilica i lica kod djece i odraslih.
Važno je napomenuti da se ortodontska terapija može sprovoditi kod svih dobnih skupina, od ranog djetinjstva do zrele dobi. Prednost ortodontske terapije je ne samo u očuvanju zdravlja vaših zuba i značajnog popravljanja njihove funkcije, već i u stvaranju estetske harmonije lica, što doprinosi povećanju samopouzdanja i poboljšanja privatnog i profesionalnog života.
Ortodontski aparati nam pomažu u ostvarivanju tih ciljeva. Oni mogu da budu fiksni i mobilni. Mobilni aparati, kao što i samo ime kaže, su mobilni (pokretni) tako da ih pacijent može sam skinuti, a fiksni aparati, popularno zvani “bravice”, trajno ostaju na zubima od početka do kraja ortodontskog tretmana.
ISPRAVLJANJE ZUBA U ZU “DR STAJČIĆ”
U našoj zdravstvenoj ustanovi “Dr Stajčić” s ponosom možemo da vam ponudimo sve usluge iz ovog domena stomatološke prakse.
Bravice, koje čine osnovu fiksnih ortodontskih tretmana mogu biti napravljene od različitih materijala: legure medicinskog čelika (sa niklom ili bez), kompozita, keramike, zlata… Kompozitne i keramičke bravice su estetski prihvatljivije, a djeluju na zube kao i metalne. One se izrađuju u različitim nijansama, od prozirnih, mliječnobijelih pa do plavih, ružičastih i narandžastih.
Roditelji, samoinicijativno, po preporuci porodičnog ili dječjeg stomatologa, dovode dijete na prvi ortodontski pregled sa 13 ili 14 godina. U ranim dječjim godinama, devet ili 10 godina, neke se nepravilnosti poput nedostatka mjesta za smještaj svih stalnih zuba nasljednika ili krivi zagriz mogu rješavati mobilnim aparatima. Tako da nam mobilni aparati mogu “pripremiti” određeni slučaj za kasniju terapiju fiksnim ortodontskim aparatom.
Dakle, bitno je doći na prvi ortodontski pregled u ranim dječjim godinama, između sedme i jedanaeste godine. Terapija mobilnim ortodontskim aparatima ima smisla do nekog određenog stepena razvoja vilica i smjene zuba (mliječnih i stalnih) kod pacijenata. Mobilnim ortodontskim aparatima mogu se ispraviti samo minimalno iskrivljeni zubi, jer on nije tako precizan niti ima mogućnost vršenja pokreta zuba kakve ima fiksni aparat (derotacija, naginjanje, skraćivanje, produženje ili pomjeranje zuba kroz vilicu paralelno s uzdužnom osovinom zuba). Sva ova pomjeranja su vrlo značajna djelovanja fiksnog ortodontskog aparata.
TERAPIJA FIKSNIM APARATOM
Već sa 12 ili 13 godina tinejdžeri treba da započnu terapiju fiksnim ortodontskim aparatom, čije nošenje, u zavisnosti od težine slučaja, traje u prosjeku od jedne do tri godine. Najdugotrajnija su nošenja kod nasljednih anomalija, kao što su npr. progenija (donja vilica je previše izbačena prema naprijed) ili u slučajevima otvorenog zagriza (između gornjih i donjih zuba ostaje razmak različite veličine) itd.
Postavljanje fiksnog ortodontskog aparata je apsolutno bezbolan postupak, jer bravice lijepimo direktno na površinu zuba, a to ne iziskuje nikakva brušenja zuba, anesteziju ili slično.
Nakon što postavimo bravice na zube, u horizontalnim žljebovima na bravicama provlačimo luk (žicu) koji fiksiramo ligaturnim gumicama u različitim bojama. Po postavljanju fiksnog ortodontskog aparata pacijent mora dolaziti na redovne kontrole, koje su ponekad u kraćim (15-20 dana), a ponekad u razmacima od 30 do 45 dana. Ono što nam je najvažnije paziti po postavljanju fiksnog ortodontskog aparata je način ishrane i higijena aparatića i zuba. Posebno treba staviti akcenat na održavanje higijene jer su komplikacije usljed nedovoljne i neredovne higijene brojne i izrazito bolne.
Zube i fiksni ortodontski aparat treba prati nakon svakog obroka i to običnom i interdentalnom četkicom, kojom otklonimo ostatke hrane oko samih bravica, između zuba i žice, a nakon toga običnom četkicom polukružnim pokretima peremo zube i aparatić u trajanju od najmanje tri minuta. Osim ovakvog redovnog načina održavanja higijene, poželjno je u toku trajanja terapije fiksnog ortodontskog aparata očistiti i zubni kamenac ultrazvučnim aparatom (kavitron) i ispjeskariti zube. Na taj način čuvamo zube od mogućeg nastanka dekalcifikacije, sivih mrlja u gleđi.
Gingiva (desni) treba da se održi zdravom (ružičaste boje, ne krvari, nije uvećana i bolna). Nakon završetka fiksne ortodontske terapije, fiksni ortodontski aparat se skida. Skidanje, odnosno uklanjanje bravica sa zuba je jedan takođe bezbolan i brz postupak. Kad smo uklonili bravice, zube treba očistiti od ostataka ljepila, pigmenata (boje) zaostalih od hrane, kamenca i plaka.
Nakon uklanjanja fiksnog ortodontskog aparata uvijek se na neki način mora još neko vrijeme zube retinirati (zadržati u novom položaju) tako da po skidanju fiksnog ortodontskog aparata pristupamo izradi takozvanih retencionih prozirnih folija koje pacijent stavlja i sam skida, a nose se noću tokom spavanja i u početku što više sati dnevno.
Ovaj tempo nošenja retencionih folija održavamo pet do šest mjeseci, a nakon toga se intenzitet nošenja smanjuje na svaki drugi dan, tj. noću, zatim dva puta nedjeljno, pa jednom nedjeljno do potpunog prestanka nošenja retencione folije. Nošenje retencionih folija po prestanku trajanja fiksne ortodontske terapije je od krucijalnog značaja za održavanje rezultata koje smo postigli dugotrajnom terapijom fiksnog ortodontskog aparata jer smanjuje opasnost od povratka zuba u prijašnje stanje.
Za pacijente kojima je estetski momenat bitan i ne žele da im se ortodontski aparat vidi, danas postoji i tzv. lingvalni (jezični) fiksni ortodontski aparati, što znači da su bravice nalijepljene na unutrašnju stranu zuba. Taj sistem je vrlo efikasan, a samo vrijeme trajanja terapije kraće. Bravice su u ovom slučaju izrađene od legure zlata, prave se po otisku, individualno za svakog pacijenta, znatno su tanje i podnošljivije od konfekcijskih, što skraćuje vrijeme prilagođavanja na aparat i omogućava lakše održavanje higijene.
Ortodoncija kao nauka svakim danom ide naprijed, njene tehnike, materijali i dostignuća se brzo usavršavaju i pomjeraju granice. Zapravo granica nema, mi ih sami postavljamo.