Mitar Lazić: U narednom periodu brža dinamika isplate podsticajnih sredstava poljoprivrednicima

U narednom periodu očekujemo bržu dinamiku isplate podsticajnih sredstava poljoprivrednicima iz 2023. godine. Do danas je isplaćeno 118 miliona KM, a za isplatu je ostalo 62 miliona KM.

Istakao je ovo u intervjuu za portal Banjaluka.net Mitar Lazić, vršilac dužnosti direktora Agencije za agrarna plaćanja Republike Srpske.

Prema njegovim riječima, iz agrarnog budžeta za 2024. godinu do sada je isplaćeno 9.160.000 KM, a većina podsticaja odnosi se na premiju za mlijeko.

Paralelno sa isplatom za podsticaje iz 2023.godine, teče i isplata podsticaja iz 2024.godine. Koliko je tu do sada isplaćeno?

LAZIĆ: Kada je riječ o agrarnom budžetu za 2024 godinu, do sada je isplaćeno 9.160.000,00 KM, većina podsticaja se odnosi na premiju za mlijeko, te su do sada iplaćene tri premije, dok ostale mjere podsticaja nisu došle na isplatu iz razloga što rokovi za podnošenje zahtjeva nisu završeni.

Prošle godine zabilježen je rekordan broj prijava za subvencije za traktore i poljoprivrednu mehanizaciju. Koliko je kupljeno novih traktora i mehanizacije?

LAZIĆ: Upravo tako, prošle godine je bio rekordan broj prijavljenih i kupljenih traktora, traktorskih priključaka i kombajna. Za ove investicije Ministarstvo poljoprivrede izdvojilo je 42,6 miliona KM. Najviše sredstava izdvojeno je za traktore, tako da je kroz ovu mjeru kupljeno 865 traktora, 1914 korisnika ostvarilo je pravu za kupovinu traktorskih priključaka i 7 korisnika za kupovinu kombajna.

Postoje prigovori da navodno stalno isti ljudi dobijaju traktore i mehanizaciju?

LAZIĆ: Uslovi za Javni poziv za kapitalne investicije propisani su Pravilnikom, tako da svi korisnici koji ispunjavaju uslove mogu da konkurišu odnosno da izvrše ulaganja u bilo koju investiciju propisanu pravilnikom, pa tako i za kupovinu traktora. Da te tvrdnje nisu istinite govori podatak da je u 2023. godini konkurisalo samo 10% proizvođača koji su izvršili kupovinu traktora u 2022 godini.

Takođe, ima govorkanja da se traktori preprodaju u Federaciju BiH. Da li ste kontrolisali te navode i šta je utvrđeno do sada?

LAZIĆ: Kad su kontole podsticaja u pitanju, u okviru Agencije za agrarna plaćanja postoji odjeljenje za terensku kontrolu. Službenici ovog odjeljenja vrše provjeru većine kapitalnih investicija pa tako i kontrolu kupljenih traktora. Na osnovu izvršenih kontrola nisu utvrđene gore navedene nepravilnosti. Obaveza korisnika podsticaja da kupljeni traktor ne mogu otuđiti u naredne tri godine. Nakon sprovedenih kontrola od strane Agencije, a nakon isplata kontrolu vrši nadležana republička ili opštinska poljoprivredna inspekcija. Prema povratnim informacijama i nakon inspekcijskih kontrola nisu utvrđene nepravilnosti oko otuđenja traktora.

I ove godine je veliko interesovanje za traktore i mehanizaciju. Pod kojim uslovima farmeri mogu nabaviti ove mašine, i kakvo je interesovanje ove godine?

LAZIĆ: Osnovni preduslov za konkurisanje na Javni poziv su obaveze godišnjeg ažuriranja podataka u Registru poljoprivrednih gazdinstava-APIF, a korisnici koji se tek registruju da izvrše prijavu odnosno registraciju, obavezna prijava doprinosa, izmirenje obaveza po osnovu naknade za protivgradnu zaštitu za opštine koje su pokrivene sistemom protivgradne zaštite. Pored navedenog uslovi za nabavku poljoprivredne mehanizacije bili su uz mogućnost podnošenja prijave samo za traktor ili kombajn ili dva priključka ili motokultivator sa opremom. Korisnici koji su investirali u nabavku traktora u poslednje tri godine nisu mogli aplicirati u 2024. godini za nabavku traktora, izuzev korisnika koji imaju više od 150 ha obradivog poljoprivrednig zemljišta upisanog u RPG. Novoregistrovana gazdinsta mogla su aplicirati za nabavku traktora jačine do 50 kW. Pored navedenog i ove, kao i predhodnih godina najveće interesovanje je vladalo za kupovinu poljoprivredne mehanizacije, odnosno za kupovinu traktora i traktorskih priključaka. Kao što je poznato, Javni poziv za kapitalne investicije zatvoren je 17.04.2024 godine gdje je 457 poljoprivrednika izrazilo interesovanje za kupovinu traktora, 1939 za kupovinu traktorskih priključaka i 1 poljoprivrednik za kupovinu kombajna.

Kako uopšte kontrolišete zloupotrebe u oblasti podsticaja, šta je utvrđeno terenskim kontrolama i koliko je poljoprivrednika kažnjeno izbacivanjem iz sistema podsticaja, zbog zloupotreba?

LAZIĆ: Podsticajna sredstva koja se dodjeljuju po sjetvenim površinama kontolišu se pomoću „et farm“ sistema tako što se vrši poređenje i validiranje prijavljenog zemljišta pod korištenjem pomenutih kultura u RPG-u i stanja na licu mjesta.  Iznos podsticaja se umanjuje za površine zemljišta koje se ne podudaraju u prijavi korištenja zemljišta u RPG-u i  na licu mjesta. Komisija je na licu mjesta kontrolisala korisnike kod kojih je „et farm“ sistem identifikovao nepravilnosti na svim prijavljenim parcelama i potpuno nepodudaranje stanja na terenu sa izvršenom prijavom je utvrđeno kod 15 korisnika.

Pored pomenute kontrole putem  „et farm“ sistema, komisije ispred Agencije i Ministarstva vrše kontrolu na licu mjesta za sve mjere podsticaja prije donošenja rješenja o isplati, metodom uzorkovanja, u skladu sa Pravilnikom i Planom rada odjeljenja za terensku kontrolu.

Takođe, vrše se i takozvana post kontrola koja podrazumijeva kontrolu namjenskog utroška sredstava i kontrolu (ne)otuđivanja predmeta podsticaja ukoliko je Pravilnikom propisan period neotuđivanja i u protekloj godini nisu uočene značajne nepravilnosti.

Izvršena je tzv „nulta“ kontrola na licu mjesta u kojoj su predmet kontrolisanja građevinski objekti u stočarstvu, objekti za preradu poljoprivrednih proizvoda i ribogojolišta, te od iskontrolisanih 123 korisnika utvrđeno je da 4 korisnika ne ispunjavaju uslove tzv.nulte kontrole (izgradnja objekta je izvršena u 2022.godini i ranije).

Ukupan broj poljoprivrednih proizvođača koji imju pasivan status je 1084, a odnosi se na, nenamjensko trošenje sredstava, davanje neistinitih podataka, odbijanje uzorkovanja mlijeka, dug za regresirani repromaterijal.