Boris Magaš, Vjenceslav Rihter, Bogdan Bogdanović, Juraj Neidhardt, Milica Šterić i Svetlana Kana Radević samo su neki od autora čiji su radovi predstavljeni na velikoj izložbi u njujorškom muzeju MoMA, koja globalnoj publici prvi put pruža uvid u arhitekturu i spomeničku baštinu bivše Jugoslavije.
Izložba pod nazivom “Toward a Concrete Utopia: Architecture in Yugoslavia, 1948 – 1980” (Betonska, ali i konkretna utopija: Arhitektura u Jugoslaviji 1948 . 1980”) službeno je otvorena juče, i u narednim mjesecima će se kroz široku temu jugoslovenske arhitekture pozabaviti i urbanizacijom, upotrebom tehnologije u svakodnevnom životu, konzumerizmom i spomeničkom baštinom bivše države.
Autori izložbe su Martino Stierli, kustos za arhitekturu i dizajn muzeja MoMA, te Vladimir Kulić, beogradski profesor arhitekture na “Florida Atlantic University”, a saradnik je i Ana Kats, takođe iz MoMA odjela za arhitekturu i dizajn.
Mnogi posjetioci koji su prvi zavirili u dugo očekivanu izložbu o jugoslovenskoj arhitekturi su svoje utiske podijelili na društvenim mrežama.
“Toward a Concrete Utopia”, kako su najavili Stierli i Kulić, prvo je zaokruženo predstavljanje jugoslovenske arhitekture globalnoj publici i nudi pregled radova najvažnijih arhitekata regije.
Izložba pokriva i antifašističku spomeničku baštinu bivše države te umjetnike koji nude drugačije čitanje jugoslovenskog arhitektonskog opusa.
Kako su pojasnili Stierli i Kulić, “Toward a Concrete Utopia” fokusira se na razdoblje intenzivne izgradnje od 1948. i raskola Jugoslavije i sovjetskog bloka pa do 1980. i Titove smrti. Prikazuje više od 400 crteža, modela, fotografija i filmova organizovanih u nekoliko sekcija.
“Arhitektura nastala u tom periodu – od nebodera građenih u stilu međunarodne prakse do brutalističkih ‘društvenih kondenzatora’, manifestovala je radikalnu raznolikost, hibridnost i idealizam koji su karakterisali i samu jugoslovensku državu”, naveo je MoMA u najavi izložbe, koja istražuje širok raspon tema – od procesa urbanizacije velikih razmjera, preko tehnoloških eksperimenata i njihove upotrebe u svakodnevnom životu, konzumerizma, spomenika i memorijalizacije, do globalnog dometa jugoslovenske arhitekture.
Arhitektura bivše Jugoslavije obuhvatala je i nebodere građene u stilu međunarodne prakse i brutalističke društvene kondenzatore te manifestovala radikalnu raznolikost, hibridnost i idealizam koji su karakterisali samu državu.
Izložba u New Yorku će biti otvorena do 13. januara naredne godine.
Sava centar
Jedna od zvijezda izložbe svakako će biti zgrada Sava centra, građena od 1976. do 1979. po dizajnu arhitekte Stojana Maksimovića. Dvoranu je svečano otvorio predsjednik SFRJ Josip Broz Tito 15. maja 1977. godine, a već iduće u njoj je održan 11. kongres Saveza komunista Jugoslavije. Za svoje vrijeme revolucinarni kongresni centar s najnaprednijom tehnologijom, ni danas nema čega da se stidi sa svojim daleko mlađim građevinskim srodnicima.
(Nezavisne)
